papunësia

Kontrolloni nëse lejohet ndërprerja

Kur merrni njoftimin për përfundimin nga punëdhënësi juaj, gjëja e parë që duhet të bëni është të kontrolloni nëse përfundimi përputhet me kërkesat ligjore. Para së gjithash, kontrolloni sa vijon: A respektohet periudha e njoftimit? Jeni pushuar nga puna gjatë pushimit mjekësor apo shtatzënë? Faqe për anulim  mund t’ju ndihmojë me këtë kontroll.

A kam të drejtë për përfitime papunësie?

Nëse keni humbur punën, keni të drejtë për përfitime papunësie në Zvicër. Kjo vlen nëse plotësoni kushtet e mëposhtme:

• U ngritetë papunë plotësisht ose pjesërisht.
• Ju keni qenë i punësuar për të paktën 12 muaj në 2 vitet e fundit (përjashtime të mundshme).
• Vendbanimi i saj kryesor është në Zvicër. Nëse jo, mësoni më shumë në rubrikën “Papunësia për shtetasit e huaj dhe udhëtarët ndërkufitarë”.
• Ju nuk jeni më në moshën e shkollimit të detyrueshëm (15 vjeç),nuk e keni arritur ende moshën AHV (64 vjeç për gratë dhe 65 vjeç për burrat)dhe nuk e kuptonipension pleqërie AHV.

Gjithashtu vlen edhe sa vijon:

• Ju duhet të jeni gati për të pranuar një punë që përputhet me profilin tuaj profesional dhe duhet të jeni menjëherë në dispozicion.
• Gjatë kësaj kohe duhet të filloni të kërkoni punëperiudha e njoftimit.
• Nëse keni një kontratë pune me afat të caktuar, duhet të filloni të kërkoni punë tre muaj para përfundimit të kontratës së punës

Mbani me kujdes dëshmitë e aplikimit për punë (letrat e aplikimit, letrat e refuzimit, etj.). Ju duhet ta tregoni atë në qendrën rajonale të punësimit.

Ku të aplikoj nëse jam i papunë?

Regjistrohuni si person i papunë sa më shpejt që të jetë e mundur, por jo më vonë se dita e parë për të cilën dëshironi të merrni përfitime papunësie. Ju duhet të aplikoni personalisht – ose me postë E-Shërbimi “Regjistrimi në Zyrat e Punësimit (RAV)” ose duke shkuar në qendrën rajonale të punësimit (RAV).

Brenda 15 ditëve të para pas aplikimit tuaj, RAV kompetent do t’ju ftojë në intervistën e parë.

Ju lutemi përgatitni dokumentet e mëposhtme:

• Certifikatë sigurimi AHV/IV ose kartë sigurimi shëndetësor
• Kartë identiteti ose pasaportë
• Dëshmi të përpjekjeve të ndërmarra tashmë (aplikime, përgjigje, …)
• Informacion shtesë kërkohet nga RAV.
• Formulari PD U2;nëse jeni shtetas i një vendi të BE-së ose EFTA-s, ju tashmë merrni përfitime papunësie nga një vend i BE-së ose EFTA-s dhe po kërkoni një punë në Zvicër.

Zgjidhni një nga  zyrat e papunësisë  në rajonin tuaj. Kjo do t’ju paguajë përfitimet mujore të papunësisë. Ju duhet të paraqisni fondin tuaj të sigurimit të papunësisë me dokumentet e mëposhtme:

• formë“Kërkesë për përfitimin e papunësisë”,
• Certifikata nga punëdhënësi në dy vitet e fundit,
• të dhëna shtesë me kërkesë të Institutit të Sigurimit të Papunësisë,
• Formulari i PDU1nëse vini nga një vend i BE-së ose EFTA-s.

Përfitimet e papunësisë

Sa përfitime papunësie do të marr?

Si rregull, ju merrni kompensim papunësie në masën 70 për qind të pagës suaj të siguruar. E thënë thjesht, kjo është paga mesatare për 6 muajt e fundit – ose 12 muajt e fundit nëse kjo është më e përshtatshme për ju.

Ju do të merrni 80 për qind të pagës së siguruar nëse plotësohet një nga kushtet e mëposhtme:

• Ju keni fëmijë nën kujdesin tuaj të cilët janë nën moshën 25 vjeç.
• Të ardhurat tuaja të siguruara nuk i kalojnë 3797 franga.
• Ju keni një nivel paaftësie prej të paktën 40 përqind.

Sa kohë do të marr përfitimet e papunësisë?

Tabela e mëposhtme tregon se sa kohë keni të drejtë për përfitimin e papunësisë, në varësi të situatës suaj:

¹ Këto kategori personash të siguruar kanë të drejtë për 120 shtesa ditore nëse kanë qenë të papunë për 4 vitet e fundit para se të mbushin moshën e pensionit AHV.

²  Personat të cilëve u është ulur ose hequr pensioni i invaliditetit IV. dhe për këtë arsye duhet të kërkojnë punë ose të rrisin fushëveprimin e punës, kanë të drejtë në maksimum 180 paga ditore.

Burimi i tabelës: SECO

Papunësia midis shtetasve të huaj dhe udhëtarëve ndërkufitarë

Të huajt në Zvicër

Nëse jeni i huaj dhe keni punuar në Zvicër, keni të drejtë për përfitime papunësie në Zvicër nëse keni leje qëndrimi ose vendbanimi.

Nëse leja juaj e qëndrimit është e kufizuar, ju mund të qëndroni në Zvicër deri në 6 muaj për të kërkuar një punë të re. Kjo kërkon lejen e duhur autoriteti kompetent për migracionin në kantonin tuaj.

Pasagjerët ndërkufitarë

Nëse jeni një udhëtar ndërkufitar (leja G), normalisht do të merrni përfitime papunësie në vendin tuaj të banimit. Megjithatë, ju mund të përdorni shërbimet e qendrës rajonale të punësimit (RAV) për të kërkuar një punë të re në Zvicër. Për ta bërë këtë, duhet të regjistroheni RAV në rajon  ku ishte puna juaj e fundit në Zvicër.

Personat e vetëpunësuar dhe papunësia

Si i vetëpunësuar ju nuk jeni të siguruar nga papunësia. Prandaj, nuk keni të drejtë për përfitime papunësie nëse nuk keni më punë.

Shtesa kalimtare për personat e moshuar të papunë

Nëse e humbisni punën para se të merrni pensionin e pleqërisë dhe nuk mund të gjeni një punë të re, mund të merrni “Shpërblim urë për personat e moshuar të papunë (ÜL)”. Këto përfitime mbulojnë nevojat tuaja të jetesës derisa të arrini moshën e pensionit AHV.

Për t’u kualifikuar për tejkalim, duhet të plotësoni një sërë kushtesh. Në veçanti, ju duhet:

• duhet paguar jo më vonë se muaji në të cilin mbushni 60 vjeç
• ju keni qenë i siguruar nën AHV për të paktën 20 vjet, nga të cilat të paktën pesë vjet pas ditëlindjes suaj të 50-të
• ka punuar dhe ka fituar të ardhura vjetore prej të paktën 75 për qind të pensionit maksimal AHV (nga viti 2024: 22,050 franga) ose kanë të drejtë për kredi për kujdesin ndaj fëmijëve dhe kujdesin ndaj fëmijëve në shumën e asaj shume
• ju jetoni në Zvicër ose në një shtet anëtar të BE-së ose EFTA-s
• Keni shpenzime bazë që tejkalojnë të ardhurat tuaja të lejueshme (kufijtë e përcaktuar me ligj).

Për të marrë një kompensim kalimi, duhet të paraqisni një kërkesë në komunën ku jetoni ose në agjencinë ekzekutive kantonale.

Për ta bërë këtë, duhet të plotësoni formularin e duhur “Aplikimi për shtesa kalimtare për të moshuarit e papunë”. Formulari është i disponueshëm në internet.

Informacion dhe kontakte shtesë

Për më shumë informacion mbi papunësinë, ju lutemi kontaktoni Udhëzues për të papunët e Sekretariatit Shtetëror për Ekonominë ose në portal arbeit.zviceran.

Mund të gjeni informacione për punën afatshkurtër në vend pune afatshkurter .